Eziyet , bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, aşağılanmasına yol açacak davranışlarda bulunulması anlamına gelir.
Eziyet suçu 5237 sayılı TCK’nın 96. Maddesinde düzenlenmiştir.
Suçun maddi unsuru: failin, bir kimsenin eziyet çekmesine yol açacak davranışları gerçekleştirmesidir. Kanunda bir kimsenin eziyet çekmesine yol açacak davranışlar sayılmamıştır ; ancak kanun gerekçesinde eziyet, bir kişiye karşı insan onuru ile bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, aşağılanmasına yol açacak davranışlarda bulunulması olarak tanımlanmış ve eziyet suçunun maddi unsurunu teşkil eden davranışlar Yargıtay kararları ile şekillenmiştir. Suç fiilinin ani olarak değil, sistematik bir şekilde ve belli bir süreç içerisinde işlenmesi gerekmektedir.
Suçun manevi unsuru: Eziyet suçu, sadece kasten işlenebilir. Suçun taksirle işlenebilmesi mümkün değildir.
Eziyet suçu ile korunan hukuki yarar bireyin maddi ve manevi varlığıdır, yani kişinin şerefi ve iç huzurunu korumaktır.
Eziyet suçunun faili: Herkes olabilir. Eziyet suçu bu noktada işkence suçundan ayrılmaktadır. Çünkü işkence suçunda fail yalnızca kamu görevlisi olabilir.
Eziyet suçunda mağdur: Herkes olabilir. Ancak mağdurun, çocuk, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişi ya da gebe kadın olması veya failin üstsoy veya altsoyu, babalık veya analığı ya da eşi olması durumunda suçun nitelikli hali söz konusu olacaktır.
5237 sayılı TCK’nın 96/1 maddesinde ‘’Bir kimsenin eziyet çekmesine yol açacak davranışları gerçekleştiren kişi hakkında 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Suçun kadına karşı işlenmesi hâlinde cezanın alt sınırı iki yıl altı aydan az olamaz.’’ şeklinde düzenlenmiştir.
Suçun nitelikli halleri aynı maddenin 2. fıkrasında düzenlenmiştir. Buna göre eziyet suçu kapsamına giren fiillerin;
İşlenmesi halinde, kişi hakkında üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Eziyet suçu, resen takibi gerektiren suçlardan olup şikayete tabi suçlardan değildir. Suç, dava zamanaşımı süresi içinde her zaman soruşturma konusu yapılabilir. Dava zamanaşımı, ceza muhakemesi içinde ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kurumudur. Eziyet suçu için olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıl, nitelikli hal söz konusu olduğunda ise 15 yıldır.
Eziyet suçu, uzlaşmaya tabi suçlardan değildir. Uzlaşma, suç işlediği iddia edilen şahıs ile suçun mağduru olan şahsın, bir uzlaştırmacı aracılığıyla anlaşmasıdır.
Eziyet suçunda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir.
Avukat Zehra Selin Aksu
