İşkence Suçu (TCK 94)

İşkence, bir kamu görevlisi tarafından, sistematik ve belli sürece yayılan fiillerle Bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına yol açacak davranışları gerçekleştirilmesi halinde ortaya çıkan suçtur.

İşkence Suçunun Unsurları Nelerdir?

İşkence suçu TCK m.94’te düzenlenmiştir.

Suçun maddi unsuru: İşkence ile bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına yol açacak davranışlarda bulunulması gerekir. İşkence suçunu oluşturan fiillerin neler olduğu kanunda tek tek sayılmamıştır.

Suçun manevi unsuru: İşkence suçu yalnızca kasten işlenebilen bir suçtur.

İşkence suçu ile korunan hukuki değer: İşkence suçu ile korunan asıl hukukî değer insan onuru olmakla beraber, karma bir nitelik taşır. İşkence oluşturan fiiller, bir yandan buna maruz kalan kişilerin vücut dokunulmazlığına ve onuruna saldırı niteliği taşımakta, beden ve ruh sağlığını bozmakta, diğer yandan, işkenceye maruz kalan kişi, irade serbestisi bertaraf edildiği için ve hatta, algılama yeteneği etkilendiği için, duyduğu acı ve elemin etkisiyle gerçek dışı bazı açıklama ve kabullenmelerde bulunmasına sebep olabilir.

Suçun faili: Bu suçun faili ancak kamu görevlisi olabilmektedir. Ancak suçun işlenişine kamu görevlisinin yanı sıra diğer kişiler de iştirak etmişse bu kişiler de kamu görevlisi gibi cezalandırılacaklardır.

Suçun mağduru: Bu suçun mağduru herkes olabilir.

İşkence Suçunun Şartları

1. Fiil, kamu görevlisi tarafından gerçekleştirilmelidir.
2. Fiil, belli bir süre içinde sistematik ve süreklilik arz edecek şekilde sergilenmelidir.
3. Fiil, insanlık onuruyla bağdaşmayan, mağdurun bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına yol açacak bir davranış şeklinde olmalıdır.

İşkence Suçunun Cezası Nedir?

TCK madde 94/1 de düzenlenmiştir. Buna göre bu suçun cezası ‘‘Bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına yol açacak davranışları gerçekleştiren kamu görevlisi hakkında 3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur’’ şeklinde düzenlenmiştir.

Suçun nitelikli halleri aynı maddenin 2. ve 3. fıkrasında düzenlenmiştir. Buna göre işkence suçu kapsamına giren fiillerin;

• Çocuğa, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye ya da gebe kadına karşı,
• Avukata veya diğer kamu görevlisine karşı görevi dolayısıyla,

İşlenmesi halinde, sekiz yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

•  Fiilin cinsel yönden taciz şeklinde gerçekleşmesi halinde, on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Neticesi Sebebi İle Ağırlaşmış İşkence Suçu Nedir?

    Neticesi sebebiyle ağırlaşmış işkence suçu TCK’nın 95. Maddesinde düzenlenmiştir.

İşkence fiilleri, mağdurun;

• Duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına,
• Konuşmasında sürekli zorluğa,
• Yüzünde sabit ize,
• Yaşamını tehlikeye sokan bir duruma,
• Gebe bir kadına karşı işlenip de çocuğunun vaktinden önce doğmasına,

Neden olmuşsa, TCK’nın 94. maddesine göre belirlenen ceza, yarı oranında artırılır.

İşkence fiilleri, mağdurun;

• İyileşmesi olanağı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmesine,
• Duyularından veya organlarından birinin işlevinin yitirilmesine,
• Konuşma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasına,
• Yüzünün sürekli değişikliğine,
• Gebe bir kadına karşı işlenip de çocuğunun düşmesine,

Neden olmuşsa, TCK’nın 94. maddesine göre belirlenen ceza, bir kat artırılır.

İşkence fiillerinin vücutta kemik kırılmasına neden olması halinde, kırığın hayat fonksiyonlarındaki etkisine göre sekiz yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

İşkence sonucunda ölüm meydana gelmişse, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunur.

İşkence Suçunda Şikayetin Önemi Nedir?

İşkence suçu şikayete tabi suçlardan değildir. Bu nedenle bu suçla ilgili bir şikayet süresi mevcut değildir. İşkence suçunda dava zamanaşımı süreleri işlemez (TCK m.94/6) Dava zamanaşımı, ceza muhakemesi içinde ceza davasının düşmesi sonucunu doğuran bir ceza hukuku kurumudur.

İşkence Suçunda Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Bu suç bakımından dava zamanaşımı süresi işlemediğinden suçun üzerinden ne kadar zaman geçerse geçsin soruşturma yapılabilir.

Uzlaşma

İşkence suçu, uzlaşmaya tabi suçlardan değildir. Uzlaşma, suç işlediği iddia edilen şahıs ile suçun mağduru olan şahsın, bir uzlaştırmacı aracılığıyla anlaşmasıdır.

İşkence Suçu Görevli Mahkeme

Eziyet suçunda görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesidir.

Eziyet Suçunda Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme Ve Hagb Kararı Verilemsi Mümkün Müdür?

• İşkence suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezaları adli para cezasına çevrilemez.
•  İşkence suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilmesi mümkün değildir.
• İşkence suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında erteleme hükümlerinin uygulanması mümkün değildir.
• Bu suçun ihmali davranışla işlenmesi halinde, verilecek cezada bu nedenle indirim yapılmaz.

Avukat Zehra Selin Aksu