A. KONKORDATONUN TANIMI VE TÜRLERİ
1- TANIM
Konkordato; dürüst bir borçlunun, alacaklılarının belli bir çoğunluğu ile yaptığı ve ticaret mahkemesinin tasdiki ile hüküm ifade eden bir cebri anlaşma olup, bununla alacaklılar, borçluya karşı alacaklarının bir kısmından feragat ederler ve/veya borçluya borcunu ödeme konusunda belli bir süre verirler, borçlunun bu süre içinde, borcunun kabul edilen kısmını ödemekle borçlarının tamamından kurtulmasını sağlayan bir hukuki müessesedir.
2- TÜRLERİ
Adi konkordato ve mal varlığının terkini yoluyla konkordatodur. Uygulamada en yaygın olanı ve konkordato denilince karşılaşılan adi konkordatodur.
3- BORÇLU YÖNÜNEN FAYDALARI
Piyasa koşulları, ekonomik kriz, aslında kötü niyetli olmayan borçluları, borçlarını ödeyemeyecek duruma düşürebilir. Mali durumu bozulmuş ve bu nedenle tüm borçlarını vadesinde ödeyemeyecek durumda olan borçlular eğer iflâsa tabi ise iflâsın eşiğinde bulunuyor demektir, konkordato uygulanmamışsa, önce davranan alacaklılar alacaklarına tamamen kavuşabilirken, diğer alacaklılar ise alacaklarını hiç alamayabilirler.
Kanun koyucu, bu durumda bulunan bir borçluya, alacaklılarının çoğunluğu ile bir anlaşma yaparak, kendisine alacaklılarının tanıdığı süre içinde borçlarını ödeme olanağı tanımıştır. Bu durumda bulunan bir borçlu alacaklılarının -kanunda öngörülen orandaki- çoğunluğu ile anlaşırken çok kez onlardan yeni bir süre (mehil) alma (vade konkordatosu) yanında, alacaklarının bir yüzdesinden (miktarından) da vazgeçmelerini (yüzde konkordatosu) veya bunların ikisini birden isteme hakkını tanımıştır.
4- ALACAKLININ SÜRECİ TAKİBİ
Konkordato, iflas ve iflas erteleme müesseselerinin aksine alacaklıya sürecin içinde olma imkanı verir. Alacaklı, konkordato mühletinde olan borçlunun komiser raporlarını inceleyip, borçlunun mali durumunu yakından takip edebilir. Borçlu ile varsa olan sözleşmelerini devam ettirebilir, yeni sözleşmeler kurabilir. Sürecin sonunda ise konkordatonun tasdikine yine alacaklı karar verecektir.
Bu durumda konkordato ilan etmiş olan borçlunun alacaklısı, alacağının tahsili ve devam eden işinin akıbeti için mutlaka süreci iyi bilen ehil bir hukukçu ile konkordato sürecini takip etmeli, alacağının takibini yapmalı, sözleşmesinin devamını ve konkordatonun sonucu ile bu sonuçtan sonraki ödeme aşamasını kontrol altında tutmalıdır.
B. ADİ KONKORDATO VE GEÇİCİ MÜHLET
1- GEÇİCİ MÜHLET VE KİMLERİN BAŞVURABİLECEĞİ
Borçlu için konkordato geçici mühleti verilmesine uygun şartların varlığı halinde borçlunun kendisi gibi alacaklısı veya alacaklıları da başvurabilir.
2- GEREKEN BELGELER
Gerekçeli bir konkordato dava dilekçesi, bağımsız denetim raporu, konkordato projesi ve mevzuatta belirlenmiş tüm evrakların eksiksiz şekilde tamamlanması gerekir.
3-KONKORDATO KOMİSERİNİN ATANMASI
Mahkeme bağlı olduğu Bölge Adliyesinin Bilirkişi Listesinde yer alan Konkordato Komiserlerinden ihtiyaca göre 1,2 veya 3 komiseri görevlendirir. Komiserler Hukukçu, Mali müşavir ve konkordato ilan eden borçlunun işletme faaliyet alanında ehil bir meslekten seçilirler.
C. KESİN MÜHLET VE SONUÇLARI
1- KESİN MÜHLET SÜRECİNDE İŞLEYİŞ
Konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması hâlinde borçluya bir yıllık kesin mühlet verilir. Kararı veren mahkeme konkordato komiseri ataması yapar, borçlu ticari faaliyetine devam edip sunulan konkordato projesinin gerçekleşmesine çalışır, komiserler belli periyodlarda mahkemeye borçlu ile ilgili rapor verirler. Bu süreçte, sözleşmeler devam eder, yeni sözleşmeler kurulabilir, borçlunun daha da borçlanması önlenmek suretiyle ticari faaliyetin devamı esastır. Süreç sonlarına yaklaştıkça kanunun ön gördüğü şartlar varsa alacaklılar kurulu oluşturulur, kurul borçluyu denetler, alacaklılar toplantısı yapılır ve konkordatonun tasdiki veya reddi kararı vermek üzere mahkeme kararını vererek kesin mühlet sonlanır.
2- ALACAKLILAR KURULU
Kanunun ön gördüğü şatların sağlanması halinde kesin mühlet içerisinde borçluyu denetlemek adına alacaklılar kurulu oluşturulabilir. Kurulun müdahale hakkı yoktur yalnızca sürecin şeffaflığı adına borçluyu denetleme görevi vardır.
3- ALACAKLILAR TOPLANTISI ve PROJENİN OYLANMASI
Kesin mühletin sonuna geldiğimizde konkordato projesinin oylaması için yasaya uygun şekilde alacaklılar toplantısı yapılır. Alacaklılar toplantısı ve projenin kabulü için gerekli çoğunluk başlıklı 302. maddeye göre; konkordato projesinin müzakereleri sonunda oluşturulan konkordato tutanağı, kabul ve ret oylarını içerecek şekilde derhal imza altına alınır ve komiser, alacaklılar toplantısının tamamlanmasından itibaren en geç yedi gün içinde konkordatoya ilişkin bütün belgeleri, konkordato projesinin alacaklı sınıfları tarafından kabul edilip edilmediğine ve tasdikinin uygun olup olmadığına dair gerekçeli raporunu mahkemeye tevdi edecektir.
D. KONKORDATONUN TASDİKİ
Konkordato, alacaklılar toplantısı ve komiserin raporundan sonra Mahkeme tarafından tasdik edilirse, borçlu konkordato gereğince işlerine devam etme imkanına kavuşur ve iflastan kurtulur. Tasdikten sonra alacaklılar oyladıkları konkordato projesinde gösterilen şekilde alacaklarını almaya başlarlar. Bu ödemelerin, tenzilatlı, faizsiz veya vadeli olup olmayacağı gibi hususların tümü projede yazar.
E. MALVARLIĞININ TERKİNİ SURETİYLE KONKORDATO
1- BORÇLUYA VE ALACAKLIYA YARARI
Borçlu ve alacaklı için zaman tasarrufu sağlar ve iflas sürecinin alacaklı ve borçlu bakımından yaşattığı problemlerin yaşanmamasını sağlar. Ancak uygulamada sık rastlanan bir yol değildir.
2- UYGULAMADA USUL
Bu yöntemde borçlunun aktifinin tamamı alacaklıların rüçhanlarına ve projede gösterilen şekilde alacaklılara dağıtılmaktadır. Yahut satılabilecek mallar komiser nezaretinde satılıp bedeli alacaklılara dağıtılmaktadır.
Av. Mert OKAY
Av. Orhan OTABATMAZ
